‘Yeni normal’de hayatın olağan akışı haline gelen vergilerin artması ve hatta adını duymadığımız yeni vergilerin hayatımıza girmesi artık şaşırtmıyor. Yapılan düzenlemeyle birlikte yepyeni bir vergimiz daha oldu: Rant vergisi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca imar planı değişikliklerinden kaynaklı değer artışından ek vergi alınmasına yönelik ‘İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Hakkında Yönetmelik’ Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Geçtiğimiz 20 Şubat’ta Resmi Gazete’de yayımlanan torba yasayla İmar Kanunu’na Ek Madde 8 eklenmişti. Bu maddeyle herhangi bir taşınmazda, imar değişmesi sonucu oluşan değer artışının sahibi tarafından ‘değer artışı payı’ olarak ödenmesi hükme bağlanmıştı. Dün yayımlanan yönetmelikle bu değer artışının tespit edilmesi, dağıtılmasına ilişkin usul ve esaslar düzenlendi.
Buna göre, değerlendi düşüncesiyle gayrimenkulünü satmak isteyen maliklerin, değer artışının imar planında yaşanan bir değişiklikten kaynaklanıp kaynaklanmadığını araştırması gerekecek. İmarsız iken alınan bir arsanın imara açılması ya da konut statüsündeyken sağlık, eğitim kurumu, otel ve benzeri şekilde fonksiyonunun değiştirilmesi veya imar oranının artırılması gibi durumlarda, bu yolla taşınmazın değeri artarsa, artan değer üzerinden rant vergisi ödenecek.
Komisyon tespit edecek
Yönetmelik kapsamında plan değişikliğinden kaynaklı değer artış payı, ilgili ‘Fiyat Takdir Komisyonu’ tarafından arsa değeri üzerinden hesaplanacak.
Değer artış payı, taşınmazın önceki plan koşullarında tespit edilen değeri ile plan değişikliği sonrası tespit edilen yeni değer arasındaki farktan oluşacak. Plan değişiklikleri sonucunda değerinde artış olan taşınmazın artan değerinin tamamı değer artış payına dahil edilecek. Bu vesileyle yaşanmış kardan mülk sahibi pay alamayacak.
Değer artış payı olarak alınan verginin paylaşımı şu şekilde olacak:
“Büyükşehir belediyesinin olduğu illerde yüzde 25’i büyükşehir belediyesine, yüzde 25’i ilgili ilçe belediyesine, yüzde 25’i bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabına, yüzde 25’i Hazineye. Büyükşehir belediyesi olmayan illerde yüzde 40’ı imar planı değişikliğini onaylayan idareye, yüzde 30’u bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabına, yüzde 30’u Hazineye aktarılacak.
Bakanlıkça onaylanan imar planı değişikliğinden kaynaklanan değer artışının yüzde 75’i bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabına, büyükşehir belediyesinin olduğu illerde yüzde 15’i büyükşehir belediyesine, yüzde 10’u ilgili ilçe belediyesine, büyükşehir belediyesi olmayan yerlerde ise Bakanlık payının dışındaki kalan değer artış payının tamamı plan değişikliğinin yapıldığı yerdeki ilgili idareye, imar planı değişikliğinin diğer genel bütçeli yetkili idarelerce onaylanması durumunda ise değer artış payının tamamı Hazine hesabına aktarılacak.”
Talep edilen plan değişikliğinin kabul edilebilmesi için ana planın sürekliliğini, bütünlüğünü, bölgedeki sosyal ve teknik altyapı dengesini bozmaması gerekecek ve yeni planın yerleşmenin özelliğine uygun olması şartı aranacak. Çok ortaklı arsalarda ise plan değişikliğini arsa sahiplerinin tamamının talep etmiş olması gerekecek.
En az bin metrekare ve üzeri büyüklüğe sahip imar adalarında plan değişikliği yapılmak istenirse, ada bazında nüfusu, yapı yoğunluğunu, kat adedini, bina yüksekliğini artıran veya fonksiyon değişikliği getiren plan değişikliklerinde ihtiyaç duyulan kültürel tesis, sosyal ve teknik altyapının ada merkezine en fazla 500 metre mesafede karşılanması şartı aranacak.
Kentsel dönüşüm vergiden muaf
20 Şubat’tan önce imar değişikliği için başvuru yapmış olanlardan rant vergisi alınmayacak. Ayrıca kentsel dönüşüm kapsamında riskli yapılarda 1.5 katına kadar çıkan plan artışlarına rant vergisi uygulanmayacak.
