Ukrayna’daki Çernobil Nükleer Santrali 35 yıl önce alev aldığında, dünyanın en kötü nükleer kazasına neden oldu ve serpinti Kuzey İrlanda, İngiltere ve Karadeniz’e kadar yayıldı. Çaresiz Sovyet yetkilileri, santralin 4 numaralı reaktörünün enkazından daha fazla radyoaktif kirlenmenin yayılmasını önlemek için, harap olmuş reaktörü kalın bir beton lahit ile kapladı.
Tekrar hareketlilik başladı
2010 yılında, ölümcül sızıntıyı önlemek için reaktörün etrafına ikinci bir kalkan inşa edildi. Medyada yer alan bilgilere göre şimdi, koruma kalkanının içinde nükleer reaksiyonların hareketliliği tekrardan başladı. Bu beklenmedik sorun ile nasıl başa çıkılacağı henüz açıklanmadı.
Hareketlilik sürekli artıyor
Sheffield Üniversitesi’nden nükleer malzeme kimyacısı Neil Hyatt, yangının “bir mangal çukurundaki közler gibi” yeniden başladığını söyledi. Reaktörün derinliklerinde kapalı bir oda, reaktörde nükleer fisyonun gerçekleştiğini gösteren bir gösterge olan küçük ama sürekli artan nötron akışını ortaya çıkarıyor.
En büyük problem yağmur suyu
Radyoaktif kirliliği kontrol altına almaya çalışan bilim insanları için en önemli sorunlardan biri yağmur suyu. Şiddetli fırtınalar sırasında su, kalkanın içine girerek ölümcül radyoaktivitenin yeraltı sularına sızmasına neden oluyor.
Isınma devam ettiği için plan devreye sokulamadı
Ukrayna makamlarının yeni bir erimeyi nasıl önleyeceklerine dair net bir çalışma planı yok. Reaktörün yakıt hücrelerini, FCM’leri çıkarmak ve yeraltında depolamak için uzun süredir devam eden bir plan var. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, bu karmaşık ve tehlikeli prosedürü finanse etmeyi teklif etti ancak yangının “közleri” ısınmaya devam ettiği sürece operasyon beklemede kalıyor.
“Bir kaza olasılığını gözardı edemeyiz”
Ukrayna’nın Nükleer Enerji Santralleri Güvenlik Sorunları Enstitüsü’nden Maxim Saveliev, Science dergisine verdiği demeçte, tam olarak ne olduğunu tespit etmek için kapalı reaktörü sökmeye çalışmanın tehlikeli olacağını söyledi. Saveliev, “Pek çok belirsizlik var ancak [bir] kaza olasılığını göz ardı edemeyiz” diye söyledi.
Reaksiyonun neden başladığına dair bir fikirleri yok
Hepsinden kötüsü, bilim insanları nükleer reaksiyonun neden yeniden başladığından hâlâ tam olarak emin değiller.Hyatt konuyla ilgili “Mekanizmanın ne olabileceği henüz net değil” açıklamasında bulundu.
