Türkiye genelindeki çok sayıda baronun başkanlarının komisyon toplantısına alınmadığı için günlerce Meclis kapısında sabahladığı kanun teklifinin birçok itiraza karşın hiçbir değişiklik yapılmadan kabul edilmesine karşın CHP, HDP ve İYİ Parti teklife şerh düştü.
Düzenlemenin Meclis Adalet Komisyonu’ndaki görüşmeleri 5 gün, 52 saat sürdü. Yapılan elektronik oylamaya 417 milletvekili katılırken, 251 milletvekili “kabul”, 163 milletvekili “ret” oyu kullandı. Kanun yürürlüğe girdiğinde İstanbul, Ankara ve İstanbul’da birden fazla baro kurulabilecek.
İki maddede değişikliğe gidildi
Adalet Komisyonu’nda virgülü değişmeyen teklifin Genel Kurul görüşmelerinde AK Parti ve MHP Grup Başkanvekillerinin verdiği önergelerle 7 ve 15’inci maddelerde iki değişiklik yapıldı. Teklifin “Avukatlar mahkemelere cübbeyle çıkmak zorundadır. Kılık ve kıyafetle ilgili başkaca bir zorunluluk getirilemez” maddesine staj dönemi de eklendi. Maddeye “Avukatlara staj dönemi dahil olmak üzere, baro ve Birliğin iş ve işlemleri ile mesleğin icrası kapsamında kılık kıyafetle ilgili herhangi bir zorunluluk getirilemez” eklemesi yapıldı.
Baro kurmak kolaylaşıyor
15. maddesinde yapılan değişikliğe göre de 5 binden fazla avukat bulunan illerde asgari iki bin avukatla yeni baro kurulurken bu sayıların belirlenmesinde baro levhasına kayıtlı avukatların yanı sıra baroya kayıt yaptırmak zorunda olmayan kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde görev yapan avukatlar da dahil edilecek.
CHP, Erdoğan’ın imzasıyla teklifin yürürlüğe girdiği gün AYM’ye gideceğini açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onaylamasının ardından Resmî Gazete’de yayımlandıktan sonra yürürlüğe girecek teklif Anayasa Mahkemesi’ne taşınacak. CHP, teklifin Resmi Gazete’de yayınlandığı gün yürürlüğünün durdurulması için Anayasa Mahkemesi’ne başvuru yapacak.
Muhalefet neden karşı çıkıyordu?
Teklif Adalet Komisyonu’ndaki görüşmelerin ardından görüşülmekte olan 2. Yargı paketine ara verilerek hızla Genel Kurul gündemine alındı. Teklifin Genel Kurul’daki görüşmeleri de 3 gün sürdü. Muhalefet “FETÖ projesi” olarak nitelendirdiği teklifin bölünme yaratacağı, yargıya güveni daha da zedeleyeceği yönünde itirazlarda bulundu, her madde için değişiklik önergesi verdi. Ancak önergelerin tamamı reddedildi.
Yeni kanun neleri değiştirecek?
*Kanuna göre, aynı ilde birden fazla baronun bulunması halinde baroya yazılma talebi herhangi bir baroya yapılabilecek.
*Aynı ilde birden fazla baro varsa avukatlık stajının ikinci 6 aylık kısmı, staj yapılan baroya kayıtlı bir avukatın yanında gerçekleştirilebilecek.
*Aynı ilde birden fazla baro varsa avukatlar, o ildeki herhangi bir baroya staj başvurusunda bulunabilecek.
*Aynı ilde birden fazla baro bulunması halinde staj başvurusunda ibraz edilmesi gereken tanıtma kağıdı, staj yapılan baroya kayıtlı 2 avukat tarafından düzenlenecek.
*Aynı ilde birden fazla baronun bulunması halinde bir avukatın geçici olarak görevlendirilmesine ilişkin işlemler, kayıtlı olunan baro tarafından yerine getirilecek. Bir avukatın ölümü, meslekten veya işten çıkarılması, işten yasaklanması, geçici olarak iş yapamaz duruma gelmesi hallerinde, avukatın kayıtlı olduğu baro başkanı, ilgililerin yazılı istemi üzerine veya iş sahiplerinin yazılı muvafakatını almak şartıyla, işleri geçici olarak takip etmek ve yürütmek için kendi barosuna kayıtlı bir avukatı görevlendirecek, dosyaları kendisine devir ve teslim edecek.
*Aynı ilde birden fazla baronun bulunması halinde aynı büroda birlikte çalışma ve avukatlık ortaklığı kurmak için aynı baroya kayıtlı olma şartı aranmayacak.
*Kanunla “avukatlık ortaklığı”, aynı ilde kurulu barolardan herhangi birine kayıtlı birden çok avukatın bu kanuna göre mesleklerini yürütmek için oluşturdukları tüzel kişilik olarak tanımlanacak.
Kılık kıyafet düzenlemesine staj dönemi de dahil edildi
*Avukatlar mahkemelere, Türkiye Barolar Birliğince (TBB) şekli belirlenen cüppeyle çıkacak.
*Avukatlara, staj dönemi de dahil olmak üzere baro ve birliğin iş ve işlemleri ile mesleğin icrası kapsamında kılık ve kıyafetle ilgili herhangi bir zorunluluk getirilemeyecek.
Avukatlar hakkındaki davalara temyiz yolu
*Aynı ilde birden fazla baronun bulunması halinde adalet dairelerinde barolara ayrılacak yer, TBB’ye tahsis edilecek. Birlik bu yeri, kayıtlı avukat sayısını dikkate alarak barolara tahsis edecek.
*Avukat yazıhaneleri ve konutları ancak mahkeme kararıyla ve kararda belirtilen olayla ilgili olarak Cumhuriyet savcısı denetiminde ve kayıtlı olunan baro temsilcisinin katılımı ile aranabilecek.
*Avukatların, avukatlık ile TBB ya da baroların organlarındaki görevlerinden doğan veya görev sırasında işledikleri suçlar nedeniyle verilen bölge adliye mahkemesi ceza dairelerinin kararlarına temyiz yolu açılacak. Bu kapsamda ilk derece mahkemelerinden verilen 5 yıl veya daha az hapis cezaları ile miktarı ne olursa olsun adli para cezalarına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine dair bölge adliye mahkemesi kararları da temyiz edilebilecek.
Avukat kayıtlı olduğu baroya bilgi verecek
*Kanunla, denetleme ve şikayetle ilgili meselelerde avukatın bilgi vermek zorunda olduğu baro, kayıtlı olunan baro olarak netleştirilecek.
*Denetleme ve şikâyetle ilgili meselelerde avukat, meslek sırrını saklama yükümlülüğüne aykırı düşmedikçe, kayıtlı olduğu baro başkanına veya yönetim kuruluna, bunlar tarafından görevlendirilen üyelerden birine bilgi vermek ve istek üzerine dosyaları göndermek, dinlenmek üzere çağrıldığı hallerde baro başkanı, yönetim kurulu veya bu kurul üyelerinden birinin davetine uymak zorunda olacak.
*Yazılı zorunluluğa uymayan avukat hakkında, kayıtlı olduğu baro yönetim kurulu 10 bin liradan 100 bin liraya kadar para cezası verebilecek. Bu para cezasına, tebliğinden itibaren 15 gün içinde, kararı veren baronun disiplin kuruluna itiraz edilebilecek.
*Mesleğe yeni başlayan avukatların baro keseneği, 5 yıl süreyle yarı oranında alınacak.
*Aynı ilde birden fazla baronun bulunması halinde avukat, o ilde bulunan herhangi bir baronun levhasına kaydolacak.
*Bir avukat, levhasında yazılı bulunduğu baro bölgesi dışında sürekli olarak avukatlık yapar veya disiplin cezası gerektiren bir eylemde bulunursa, bu tespiti yapan baronun yönetim kurulunca bu konuda düzenlenecek tutanak, işlem yapılmak üzere avukatın levhasında yazılı olduğu baroya gönderilecek.
*5 binden fazla avukat bulunan illerde asgari 2 bin avukatla bir baro kurulabilecek. Bu sayıların belirlenmesinde baro levhasına kayıtlı avukatlar ile levhaya kayıtlı olup olmadığına bakılmaksızın kamu kurum ve kuruluşlarıyla kamu iktisadi teşebbüslerinde (KİT) görev yapan avukatlar da esas alınacak.
*Kuruluş müracaatında, kuruluş talebini içeren dilekçe ile 2 bin avukatın imzasının ve bu avukatların belirlediği 4 kişilik kurucular kurulunun isimlerinin yer aldığı liste TBB’ye verilecek. Birlik, kuruluş işlemlerini yerine getirmek üzere kurucular kurulunu görevlendirecek.
*Kurucular kurulu en geç 6 ay içinde organ seçimlerini yapmak üzere kuruluş genel kurulunu toplayacak ve yeni baronun kuruluşunu tamamlayarak birliğe bildirecek. Yeni kurulan baro, seçimli ilk olağan genel kurulunu yapıncaya kadar birlikte temsil edilmeyecek.
*Avukat sayısının 2 binin altına düşmesi halinde TBB, barodan asgari avukat sayısının 6 ay içinde sağlanmasını yazılı olarak isteyecek. TBB, verilen süre içinde eksiklik giderilemezse baronun tüzel kişiliğine son verecek ve son verme kararı TBB’nin resmi internet sitesinde ilan edilecek.
Tüzel kişiliği sona eren baronun tasfiyesi
*Tüzel kişiliği sona eren baroya kayıtlı avukatlar ve stajyerler ilan tarihinden itibaren 15 gün içinde o ilde bir baro varsa o baroya, birden fazla baro varsa diledikleri baroya kaydolacak ve bunların devam eden iş ve işlemleri kaydoldukları baro tarafından yürütülecek. Tüzel kişiliği sona eren baronun tasfiye işlemleri son yönetim kurulu tarafından birliğin denetim ve gözetiminde yapılacak ve kalan mal varlığı TBB’ye geçecek.
*Aynı ilde yeni bir baronun kurulması halinde TBB, tüzel kişilik kazanma tarihini esas almak ve 1’den başlamak suretiyle baroları o ilin adıyla numaralandıracak.
*Kanunla, tüm il barolarının genel kurullarının, baroların kuruluş tarihine bakılmaksızın, belirli bir düzen içinde ve aynı tarihlerde yapılması amaçlanıyor. Buna göre, tüm baro genel kurulları son rakamı çift olan yıllarda olmak şartıyla 2 yılda bir ekim ayının ilk haftası içinde yapılacak.
*Seçim döneminin bitmesinden önce ayrılan baro başkanının yerine baro yönetim kurulu tarafından, kendi üyeleri arasından, kalan süreyi tamamlamak üzere baro başkanı seçilecek.
*Her baro, baro başkanı dahil en az 4 delegeyle ve 5 bin üyesi olan barolar bakımından ayrıca her 5 bin üye için ilave bir delegeyle TBB Genel Kurulunda temsil edilecek.
Adli yardım bürosu baroların eşit temsili esas alınarak oluşturulacak
*TBB Genel Kurulu baro seçimlerinin yapıldığı yılın aralık ayında, Ankara’da olağan toplantısını yapacak. TBB Yönetim Kurulu doğrudan veya en az 25 baronun yönetim kurullarının yazılı istemi üzerine, Genel Kurulu olağanüstü toplantıya çağıracak, ancak olağanüstü toplantıda seçim yapılamayacak.
*Birden fazla baronun bulunduğu illerde adli yardım bürosu, baroların eşit olarak temsili esas alınarak oluşturulacak. Büroda görevlendirme, o ildeki avukatlar arasında eşitlik gözetilerek yapılacak. Adli yardım bürosunun oluşturulmasına ve adli yardım hizmetinin yürütülmesine ilişkin usul ve esaslar TBB Yönetim Kurulunca hazırlanan ve Adalet Bakanlığınca onaylanan yönetmelikte gösterilecek.
*Aynı ilde birden fazla baronun bulunması halinde kamu kurum ve kuruluşları ile kamu iktisadi teşebbüslerinde görevli olan ancak baroya kaydını yaptırmak istemeyen avukat, durumu hakkında, o ildeki herhangi bir baroya bilgi verebilecek.
*Görev sürelerine bakılmaksızın tüm barolarda baro başkanlığı, yönetim, disiplin ve denetleme kurulu üyelikleri ile TBB delege seçimleri 2020 yılı Ekim ayının ilk haftasında; TBB Başkanlığı, yönetim, disiplin ve denetleme kurulu üyelikleri seçimleri ise 2020 yılı Aralık ayı içinde yapılacak.
*Birden fazla baro kurulan illerde koruma kurullarına temsilci, hal hakem heyetleri ile il ve ilçe tüketici hakem heyetlerine üye görevlendirilmesi, baroların eşit ve dönüşümlü temsili esas alınarak yapılacak. Bu görevlendirmelere ilişkin esaslar, TBB tarafından hazırlanan yönetmelikle belirlenecek.
