Hükumetin, “Hakarete, küfre, medya aracılığıyla yapılan tacizlere son vermeyi amaçlıyoruz” diyerek gündeme getirdiği, MHP’nin de desteğiyle kanunlaşan “Sosyal Medya Yasası” 1 Ekim itibariyle yürürlüğe girmişti.
Kamuoyunda yoğun tartışmalara yol açan düzenleme kapsamında günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının Türkiye’de en az bir temsilci bulundurmaları, bu kişinin de iletişim bilgilerine doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesinde yer verilmesi gerekiyor.
5 aşamalı yaptırım
Yasaya göre Türkiye’de temsilci bulundurmayan sosyal ağ sağlayıcılarına 5 aşamalı yaptırım uygulanacak. İlk aşamada 10 milyon TL, bir ay sonra 30 milyon TL idari para cezaları kesilecek. Üçüncü aşamada üç aylık reklam yasağı uygulanacak. Bu süreçte de temsilci atanmazsa sosyal ağ sağlayıcısının bant genişliği önce yüzde 50, daha sonra yüzde 90 daraltılacak.
Bu da söz konusu ağlara erişim yasağı analamına geliyor.
Sadece Rus Facebook’u VK temsilci atadı
Sosyal ağ sağlayıcılarına, temsilci belirleme ve bildirme yükümlülüklerini yerine getirmeleri için Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) tarafından verilen süre dün sona erdi. Bu süreçte sadece Rusya’nın Facebook’u olarak anılan sosyal medya platformu VKontakte’nin (VK) yasal temsilci atadığı öğrenildi. Facebook, Twitter ve YouTube gibi süre dolmasına karşın temsilci atamayan devler için, kasım ayı içinde ilk idari para cezaları (10 milyon TL) verilmeye başlanacak.
Facebook, Twitter ve YouTube gibi sosyal ağ sağlayıcıların Türkiye’de temsilci bulundurma sürelerinin sona erdiğine dikkat çeken Prof. Dr. Yaman Akdeniz, Duvar Gazetesinden Müzeyyen Yüce’ye verdiği röportajda, sürece dair şunları söyledi:
“Sosyal ağ sağlayıcıları için temsilcilik açma süresi doldu. Rus sosyal medya platformu VK – VKontakte Türkiye’de yasal temsilci atamış. Şimdilik başka temsilci atayan da yok. Facebook’un temsilci atamayacağını daha önce açıklamıştım. Henüz resmi kanallardan Twitter ve Google/YouTube açıklama yapmadı. Benzer şekilde TikTok ve Linkedin gibi platformların da ne yapacağı netleşmedi. Facebook bugün itibarı ile gelmeyecek olabilir, Twitter suskun kalabilir. Tüm bunlar önümüzdeki 6 aylık süreçte netleşecek. O arada da tabii ki önemli bazı gelişmeler olabilir. CHP’in Anayasa Mahkemesi’ne bu yasanın iptali için başvurduğunu unutmamak gerekir. Kaldı ki, dünya devleri bu yasaya uymazlar ise o zaman hükümet de geri adım atmak zorunda kalabilir.”
Türkiye’de temsilci bulundurmak gibi bir kararın sosyal medya platformlarının bağımsızlığını yok edeceğini, sosyal ağ sağlayıcıların bu duruma onay vermesinin kolay olmadığını ifade eden Akdeniz, şunları söyledi:
“Hükümetin talepleri ortada: Size gönderilen tüm kararları uygulayacaksınız ve kullanıcı bilgilerini bizimle paylaşacaksınız. VK gibi Türkiye’de temsilci bulundurmaya başlayan platformlar tüm bu karar ve taleplere uymak zorunda kalacak. Bir taraftan sıklıkla siyasi nitelikli erişimin engellenmesi kararları verilirken bir taraftan Anayasa Mahkemesi’nin ihlal kararlarına rağmen sendika.org ve siyasihaber.org gibi haber sitelerinin açılmasının geciktiğini görüyoruz. Sulh ceza hakimliklerinin vermiş olduğu kararları, kapı komşusu sulh ceza hakimlerine şikayet etmekten ve bu itirazlar reddedildikten sonra Anayasa Mahkemesi’ne başvurup 5 sene bekleyip “İnşallah” demekten başka çarenizin olmadığı bir düzene Facebook, Twitter neden gelsin?”
Türkiye’de yasal temsilci atamayan sosyal ağ sağlayıcılarına karşı kademeli bir ceza ve uyarı sistemi olacağına dikkat çeken Akdeniz, “Belirlenen sürede temsilci atamayan sosyal ağ sağlayıcıları ilk etapta (kasım ayında) 10 milyon TL para cezası ile karşılaşacak. İdari para cezaları aralık ayında da devam edecek. Ocak 2021 içinde ise temsilci atamamış olan sosyal medya platformlarına reklam yasağı cezası verilecek. Daha ciddi bir yaptırım içeren bant aralığının daraltılması uygulaması ise Nisan ve Mayıs 2021 içinde uygulanmaya başlanacak” dedi.
‘Sosyal Medya Yasası’nı ‘açık cezaevi düzenlemesi’ olarak nitelendiren Alternatif Bilişim Derneği Başkanı Faruk Çayır ise, yasanın çıkmasının ardından yaptırımların işleyeceğini belirterek şunları söyledi:
“Bu düzenleme ile anonim hesapların kişi ve IP numarasına ulaşılarak bulunması, hükümete yönelik eleştiri ve haberlere anında müdahale edilerek engellenmesine yol açacak. Bu durumda sosyal medyada yapılan bütün paylaşımların içeriği denetlenecek. Yurttaşlar daha fazla gözetime, denetime ve sansüre tabi tutulacak. Bu düzenleme sosyal medyayı açık cezaevine dönüştürecek. Yargılamalar sosyal medya üzerinden yapılacak. Ama şu ana kadar -süre doldu- sosyal ağ sağlayıcıları Türkiye için temsilci belirlemedi. Bundan sonra Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) sosyal ağ sağlayıcılara tebligatta bulunacak. Sonrasında ceza uygulamasına geçilecek. En sonunda da internet bant daraltılması gerçekleşecek. Zaten sosyal ağ sağlayıcıları da kullanıcıları yasaya ilişkin bilgilendirmedi. Bu düzenleme ile sosyal ağ sağlayıcılarının bütün kullanıcı verilerini Türkiye’ye taşıması gerekecek. Bu da mümkün görünmüyor.”
