Seçimlerin planlanan tarihte yapılamaması üzerine, mevcut Cumhurbaşkanı Muhammed Abdullah Muhammed’in görev süresinin dolmasıyla beraber ülke resmi olarak başkansız kaldı.
Ülkede kabile liderlerinden oluşan delegasyonların Aralık 2020’de parlamento üyelerini seçmesi gerekiyordu.
Somali, ayrımcı olmakla suçlanan “4.5 sistemi” ile idare ediliyor. Bu kapsamda ülke yönetiminde şuan söz sahibi olan 4 büyük kabile bulunuyor.
Ancak kabile delegasyonları ve muhalefet, Muhammed Abdullah Fermacu olarak da bilinen mevcut cumhurbaşkanını, seçim kurullarını kendi müttefikleriyle doldurmakla suçladı. Bu nedenle Aralık ayında yapılması beklenen meclis seçimleri yapılamadı.
Ülkenin cumhurbaşkanı, oluşturulan mecliste yapılacak seçimlerle, Mayıs 2021 tarihinde seçilecekti. Seçimlerin yapılamaması, ülkede siyasi krize sebebiyet verdi.
8 Şubat 2021 tarihi itibariyle mevcut cumhurbaşkanı Fermacu’nun görev süresi sona erdi. İkinci kez başkan olarak seçilmek isteyen Fermacu’ya karşı muhalefet ise daha şiddetli bir hal aldı. Somali’yi oluşturan federe devletlerden Puntland ve Cubaland liderleri, Fermacu’yu artık başkan olarak tanımadıklarını açıkladılar.
Diğer yandan başkent Mogadişu’da bazı muhalifler Fermacu’nun görev süresinin bitişini havaya ateş açarak kutladı.
Siyasi krizi aşmak için geçtiğimiz gün yapılan ve tüm federe devlet liderlerinin ve önemli siyasetçilerin yanı sıra Mogadişu Valisi Ömer Muhammed Filiş’in de katıldığı görüşmeler başarısız olmuştu. Toplantıların devam etmesi bekleniyor.
Müzakerelere, federe devletler arasındaki karşılıklı suçlamalar damga vurdu.
Mogadişu hükümeti Enformasyon Bakanı Osman Dubbe, görüşmelerde kendi haklarından dahi feragat ettiklerini ancak federe devletlerin bu tavizlere rağmen uzlaşıya yanaşmadığını belirtti.
Cubaland lideri Ahmed Madobe ise Fermacu’nun kendilerine suçlamalar yönelttiğini iddia etti. Madobe, kendileriyle çirkin bir şekilde konuşulduğunu, Fermacu’nun kendilerini Kenya’dan destek almakla suçladığını öne sürdü. Madobe ayrıca hükümet güçlerinin Cubaland’a gönderilmesini de eleştirerek, durumu “kendi otoritesini baltalama girişimi” olarak niteledi.
Görüşmelere çağrılmayan Senato Başkanı Abdi Haşi ise Fermacu yönetimini eleştirdi.
Ülkede siyasi anlamda bölge içi ve bölgeler arası bir kriz yaşanırken, durumun yeni bir iç savaşa evrilmesinden de endişe duyuluyor.
“Eş Şebab krizi fırsata çevirebilir”
Öte yandan bölge uzmanları, ortaya çıkan güç boşluğunu Eş Şebab’ın değerlendirebileceği görüşünde.
Somali’nin başkansız kalması ve siyasi bir boşluk ortaya çıkmasıyla, El Kaide’nin Doğu Afrika kolu Eş Şebab’ın etkisini artırabileceği iddia ediliyor.
Geçtiğimiz süreçte ABD askerleri de ülkeyi tamamen terk etmiş, güvenlik sorumluluğu yerel güçlere bırakılmıştı.
Başta Birleşmiş Milletler olmak üzere uluslararası aktörler de Somali’deki taraflara, güç boşluğu oluşması ihtimaline karşılık bir an önce mevcut krizi aşma çağrısında bulundu.
