Çin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Vu Çien, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Kanada’ya ait askeri uçakların, BM Güvenlik Konseyi kararlarını uygulama bahanesiyle Çin’e karşı yakın keşif faaliyeti ve provokasyonlarını arttırdığını” belirterek, “Çin ordusu Kanada’nın tahrik edici, dostane olmayan ve profesyonellik dışı operasyonuna karşı makul, güçlü, güvenli ve profesyonel önemleri almıştır.” dedi.
Çin’in Kanada hükümetini konuyla ilgili diplomatik kanalardan protesto ettiğini bildiren Sözcü Vu, “Çin, Kanada tarafını durumun ciddiyetinin farkına varmaya, cephedeki askerlerinin eylemlerini dizginlemeye ve riskli, tahrik edici hareketlerden kaçınmaya çağırıyoruz. Aksi takdirde Kanada tarafı ciddi sonuçlara katlanacaktır.” ifadesini kullandı.
Kanada’nın “Global News” internet sitesi, 1 Haziran’da yayımladığı haberinde, Kanada Hava Kuvvetleri’nin, BM’nin Kuzey Kore’ye nükleer silah geliştirmesini engellemek üzere uygulanan yaptırımların ihlal edilip edilmediğinin havadan takibi için yürüttüğü, “Neon Operasyonu” adını verdiği keşif uçuşları sırasında Çin ordusuna ait savaş uçaklarının engellemesiyle karşılaştığını ileri sürmüştü.
Site, Kanada federal hükümeti ve ordu kaynaklarına dayandırdığı haberinde, Çin savaş uçaklarının, “Lockheed CP-140 Aurora” tipi deniz devriye uçağıyla yapılan keşif uçuşlarına yıl başından bu yana yaklaşık 60 kez müdahalede bulunduğu, bunların yaklaşık 25’inin “tehlikeli” müdahaleler olduğunu aktarmıştı.
Uçuşlar sırasında Çin jetlerinin Kanada devriye uçağına 6 ila 30 metre kadar, pilotların göz teması kurabileceği kadar tehlikeli mesafelerde yaklaştığı, ses hızını aşarak çıkardığı uğultularla rahatsız ettiği iddia edilmişti.
Kanada Silahlı Kuvvetleri Sözcüsü Dan Le Bouthillier, söz konusu müdahaleler sırasında olası çarpışmayı önlemek için Kanadalı pilotların uçuş güzergahını değiştirmek zorunda kaldığını belirterek “Bu karşılaşmalarda, Çin savaş uçakları uluslararası hava güvenliği normlarını ihlal etti. Bu profesyonellik dışı hareketler, Kanada Hava Kuvvetleri personelinin hayatını riske atıyor.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Çin ve Kanada orduları arasında bölgede yakın geçmişte gerilime yol açan benzer karşılaşmalar yaşanmıştı. 2019’da iki Su-30 savaş uçağı, Doğu Çin Denizi’nde uluslararası sularda seyreden Kanada donanmasına ait Regina fırkateyninin üzerinden alçak uçuş yapmıştı.
Benzer hadisler Çin ve ABD arasında da yaşanmış, bunlar arasında 2001’de Çin’e ait F-8 savaş uçağının Güney Çin Denizi üzerinde seyreden ABD donanmasına ait keşif uçağı ile havada çarpıştığı bir kaza meydana gelmişti. Kazada Çinli pilot ölürken, ABD uçağı aldığı hasar nedeniyle Çin’in Haynan Adası’na acil iniş yapmak zorunda kalmış, uçağın 24 kişilik personeli 11 gün adada tutulduktan sonra serbest bırakılmıştı.
