Müzakerelerin gelecek hafta yapılacağıyla ilgili ilk açıklama İranlı yetkililerle Çin, Rusya, Fransa, Almanya ve İngiltereli yetkililerin bugünkü ön toplantısı sonrasında geldi.
Yapılan bu açıklamanın ardından da ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price yazılı bir açıklama yaparak, Washington’un Avrupalı, Rus ve Çinli ortaklarıyla 2015 nükleer anlaşmasının koşullarına uyulması konusunda görüşmeler yapmayı kabul ettiğini bildirdi.
Price, “Bunlar ilk günler ve önümüzde bizi zor tartışmalar beklerken hemen bir büyük ilerleme olmasını beklemiyoruz. Ama bunun ileriye dönük sağlıklı bir adımı oluşturduğuna inanıyoruz” dedi.
Görüşmelerin, AB‘nin nükleer anlaşmanın diğer taraflarıyla oluşturacağı çalışma grupları etrafında yapılandırılmış şekilde düzenleneceğini kaydeden Price, tartışılacak ana konuların, İran’ın nükleer anlaşmanın şartlarına uymaya geri dönmek için atması gereken adımlar ve ABD’nin de buna karşılık yaptırımları gevşetme konusunda atması gereken adımlar olacağını bildirdi.
Bakanlık Sözcüsü Price, “Bu süreç boyunca ABD ve İran arasında doğrudan görüşmeler olmasını mevcut durum itibariyle beklemiyoruz ama ABD buna açık olmayı sürdürüyor” dedi.
Görüşmeler 6 Nisan’da Avusturya’da başlayacak.
Viyana’daki görüşmelerde, eski Başkan Donald Trump tarafından anlaşmadan çekilen Amerika’nın yeniden anlaşmaya dahil edilmesi ve tüm tarafların anlaşmanın kurallarına uymasının sağlanması konularının ele alınması bekleniyor.
İran devlet televizyon kanalında açıklamalarda bulunan İran Dışişleri Bakanı Yardımcısı Abbas Arakçı, tarafların Viyana da yüz yüze görüşmeyi kabul ettiklerini söyledi. Müzakerelerde İran’ı temsil eden kıdemli yetkili Arakçı, bugün yapılan ön görüşmenin “samimi ve ciddi” bir ortamda geçtiğini de söyledi.
Bununla birlikte İran ABD ile yüz yüze görüşme seçeneğini reddetti. İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, İran ve Amerikalı yetkililer arasında bir görüşmenin planlanmadığını belirtti.
Reuters’ın haberine göre Avrupalı bir diplomatik kaynak, “İran ve ABD aynı kentte olacaklar ama aynı odada olmayacaklar” dedi. Batılı bir diplomat da, mekik diplomasisi yaklaşımının benimseneceğini belirtti.
AB’nin üst düzey bir yetkilisi de, hedefin iki ay içinde bir anlaşmaya varılması olduğunu kaydetti.
Diplomatlar, görüşmelerin ilk turunun birkaç gün sürebileceğini, bunun ardından da zor meseleleri masaya yatırmak üzere iki ya da üç tur görüşmenin daha yapılabileceğini söylediler.
Beyaz Saray yönetimi, tarafların anlaşmanın kurallarına yeniden uymasını sağlamak amacıyla İran’ı müzakere masasına dönmeye ikna yollarını arıyordu. 2015 yılında imzalanan anlaşma uyarınca, İran’a Amerika ve diğer ülkeler tarafından uygulanan yaptırımlar kaldırılmış, İran da nükleer silah üretimi hedefinde olduğu iddialarının doğru olmadığını savunarak nükleer faaliyetlerini kısıtlı tutmayı kabul etmişti.
Ancak 2018 yılında eski ABD Başkanı Donald Trump’ın Washington’u anlaşmadan geri çekerek yaptırımları yeniden devreye koymasından bir yıldan fazla bir süre sonra İran misilleme olarak anlaşmanın bazı maddelerini açıkça ihlal etti.
Batılı yetkililer, İran ile Amerikalı yetkililerin anlaşmayla ilgili müzakere masasına oturma konusunu henüz karşılıklı olarak ele almadıklarını, görüşmeleri şu an hala dolaylı olarak Avrupalı ülkeler aracılığıyla yürüttüklerini söylüyor.
Rusya’nın, Birleşmiş Milletler bünyesindeki Uluslararası Atom Enerjisi Dairesi’nde görevli büyükelçisi Mikail Ulyanov da bugünkü görüşmeyle ilgili olarak Twitter üzerinden bir mesaj paylaşarak, “Doğru yoldayız gibi görünüyor ancak önümüzdeki yol kolay olmayacak ve yoğun çaba gerektirecek. Taraflar da buna hazır görünüyor” ifadelerini kullandı.
