Brezilya Yüksek Mahkeme Yargıcı Edson Fachin, geçen Pazartesi (8 Mart), 13. Curitiba Federal Mahkemesinin (Parana Eyaleti) 2017’de aldığı, bir yıl sonra Yüksek Mahkemece beşe karşı altı oyla onaylanan eski cumhurbaşkanlarından (2003-2010) Luiz Inácio Ferreira da Silva, namı diğer Lula de Silva hakkındaki mahkûmiyet kararını bozdu.
Kararın gerekçesini eyalet mahkemesinin bu konuda yetkisiz olması oluşturuyor. Lula de Silva “pasif yolsuzluk ve kara para aklama” suçundan 12 yıl hapis cezasına mahkûm olmuş ve siyasi haklarından 8 yıl mahrum bırakılmıştı.
Gerçi Lula de Silva, Yüksek Mahkeme’nin yeniden değerlendirdiği bir içtihadı sayesinde 2019’da cezaevinden çıkmıştı ama siyasi haklarından mahrumiyeti devam ediyordu. Bu durumda, mahkûmiyete esas oluşturan davalar Brasilia Federal Mahkemesi’nde tekrar görülecek.
75 yaşındaki siyasetçinin 2022’de aday olması, öncelikle Brasilia Federal Mahkemesi’nin seçimlerden önce lehinde karar vermesine veya kararını sürüncemede bırakmasına bağlı.
Jair Bolsonaro hükümetine yakın Başsavcı Augusto Aras kararı temyize götürecek ama Yüksek Mahkemenin diğer 10 üyesinin bu konuda Fachin’e destek vermesi bekleniyor. Çünkü üç yıl önce bu davaya bakmış olan eyalet mahkemesinin yıldız yargıcı Sergio Moro halen Bolsonaro hükümetinin adalet bakanı. Moro, birçok siyasetçinin yargılandığı ve ülkeyi derinden sarsan Petrobas yolsuzluğuyla ilgili “Ekspres Yıkama” (Lava Jato) olarak adlandırılan davalara da bakmıştı. Yargılanan siyasetçilerin birçoğu, dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Eduardo Cunha başta olmak üzere 42 milletvekili ve 29 senatör, darbenin parlamento ayağını oluşturan Devlet Başkanı Dilma Rousseff’in görevden alınmasında (impeachment) rol almıştı. Ama bundan Moro’nun darbecilerle hesaplaştığı anlamını çıkarmak doğru değil. Moro’nun gerek Lula de Silva’nın önceki gün “500 yılın hukuk yalanı” olarak nitelediği mahkûmiyetine esas teşkil eden OAS Léo Pinheiro davasında eski başkan aleyhinde takındığı tutum gerek darbeden en büyük yararı sağlayan bugünkü Devlet Başkanı Bolsonaro’nun hükümetinde görev alması darbeyi düzenleyenlere çok da mesafeli olmadığını ortaya koyuyor. Cunha’nın Nisan ayında çıkacağı ve bomba etkisi yaratacağı bildirilen darbe günlüğüyle ilgili kitabı (Tchau Querida, o Diário do Impeachment) o yıllarda siyasetçilerin nerede konumlandığına ışık tutacak kuşkusuz.
