Eş-Şarku’l Avsat’ın aktardığına göre bir HAMAS yetkilisinin gazeteye yaptığı özel açıklamada, hareketin Kahire’de yapılacak ateşkes görüşmelerinde, bölgesel ve uluslararası garantilere tabi, kapsamlı bir anlaşma ve beş yıla kadar sürecek uzun vadeli bir ateşkes de dahil olmak üzere beş maddeden oluşan bir teklif sunulacağını açıkladı.
Pozisyonunun hassasiyeti nedeniyle isminin açıklanmasını istemeyen kaynak, hareketin sunacağı çerçevenin, öncelikle iki taraf arasında kapsamlı bir esir değişim anlaşması, üzerinde anlaşılan mekanizmalar ve zamanlamalar doğrultusunda tek bir paket (tüm İsrailli işgal esirleri karşılığında, üzerinde anlaşılan sayıda Filistinli esir), bunun karşılığında kalıcı ateşkes, işgal güçlerinin tüm Gazze Şeridi’nden çekilmesi, yeniden yapılanma ve ablukanın kaldırılmasını içerdiğini söyledi.
Aynı kaynağa göre, öneride Hamas’ın bölgesel ve uluslararası garantilerle beş yıllık uzun vadeli bir ateşkese hazır olması da yer alıyor.
Çerçevenin üçüncü maddesinde, “Bu çerçeve üzerinde anlaşmaya varılmasının hemen ardından, askeri operasyonların durdurulması, işgal güçlerinin 17 Ocak 2025 mutabakatı uyarınca çekilmesi ve insani protokole uygun olarak yardım malzemelerinin girişi de dahil olmak üzere, durumun 2 Mart 2025’ten önceki duruma derhal döneceği” vurgusu yer alıyor.
HAMAS, Daimi Ateşkes Karşılığında Gazze Yönetimini Filistinli Bağımsız Teknokratlardan Oluşturulacak Bir Komiteye Devredecek
Dördüncü öneride ise şunlar yer alıyordu: “Mısır’ın toplum destek komitesi önerisi doğrultusunda, Gazze’yi tam yetki ve görevlerle yönetmek üzere bağımsız teknokratlardan oluşan yerel bir komite kurulması.”
Hamas’ın Kahire toplantısında önerdiği beşinci ve son madde ise “Filistinli gruplar arasında varılan anlaşmalar çerçevesinde Filistin ulusal mutabakatının sağlanması için hazırlık yapılması”ydı. Bunlardan en sonuncusu 2024 Pekin Anlaşması’ydı.
İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes görüşmelerine yakın üst düzey bir Filistinli yetkili Salı günü BBC’ye yaptığı açıklamada, Katar ve Mısır arabulucularının Gazze’deki savaşı sona erdirmek için yeni bir formül önerdiğini söyledi. Bu arada Hamas’tan bir yetkili, hareketten bir heyetin ateşkes için “yeni fikirleri” görüşmek üzere Doha’dan ayrılıp Kahire’ye gittiğini doğruladı.
Yetkiliye göre, plan beş ila yedi yıl sürecek bir ateşkes, İsrail hapishanelerindeki Filistinli tutukluların serbest bırakılması karşılığında tüm İsrailli tutukluların serbest bırakılması, savaşın resmen sona ermesi ve İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesini içeriyor.
Filistinli yetkili ayrıca Hamas’ın, Gazze’nin kontrolünü “ulusal ve bölgesel düzeylerde” mutabık kalınacak herhangi bir Filistin oluşumuna devretmeye hazır olduğunu ifade ettiğini kaydetti. Bu oluşumun Batı Şeria’daki Filistin Yönetimi veya yeni bir idari yapı olabileceğini de sözlerine ekledi.
Uzun Süreli Ateşkes İçin Yeni Fikirler
Hamas, Kahire istişarelerinde Liderlik Konseyi Başkanı Muhammed Derviş ve Başmüzakereci Halil el-Hayya tarafından temsil edilecek.
İsminin açıklanmasını istemeyen bir Hamas lideri, Agence France-Presse’e yaptığı açıklamada, heyetin “Mısırlı yetkililerle görüşerek ateşkese ulaşmak için yeni fikirler tartışacağını” söyledi. Bunların arasında “müzakere heyeti başkanı Halil El-Hayya ve çok sayıda liderin” de yer aldığını belirtti.
İsrail, arabulucuların önerdiği bu potansiyel plan hakkında henüz bir yorum yapmadı. Planın başarı şansını değerlendirmek için henüz çok erken olsa da Filistinli yetkili, mevcut arabuluculuk çabalarını ciddi olarak nitelendirerek, Hamas’ın kendilerine karşı “benzeri görülmemiş bir esneklik” gösterdiğini söyledi.
Son ateşkes anlaşması, İsrail’in Gazze’yi bombalamaya bir ay önce yeniden başlamasıyla çöktü. Hamas, günler önce İsrail’in, altı haftalık ateşkes karşılığında hareketin silahsızlandırılmasını öngören önerisini reddetmişti.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, cumartesi günü yaptığı açıklamada, Hamas yenilip tüm rehineler iade edilmedikçe savaşı sonlandırmayacaklarını söyledi. Hareket, rehineleri serbest bırakmadan önce İsrail’in savaşı sona erdirmeyi taahhüt etmesini talep etti.
(Eş-Şarku’l Awsat)
