Kahire merkezli bir siyasi olan Amr Zakaria, Mısırlı yetkililerin komşu İsrail’de bir iktidar koalisyonu kurma mücadelesini büyük bir ilgiyle takip ettiğini ve Kahire’nin “temel anlaşmalara saygı duyulduğu sürece seçilmiş herhangi bir İsrail lideriyle” çalışmaya hazır olduğuna inanıyor.
Bu anlaşmalar, iki ülke arasındaki tarihi 1979 barış anlaşmasının öngördüğü gibi istihbarat paylaşımı, ekonomi, savunma ve güvenlik dahil olmak üzere bir dizi alanda işbirliğini içeriyor.
2011 yılında Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek’in devrilmesinden sonra ve Kuzey Afrika ülkesinde terörün artmasıyla birlikte, İsrail ve Mısır arasındaki güvenlik bağları daha da sıkılaştı ve Kahire, muhafazakâr Yamina partisi başkanı Naftali Bennett olarak bu işbirliğinin bozulmadan iktidara gelir.
Diğer beklentiler yüksek değil
Ancak güvenlik koordinasyonu açısından beklentiler yüksek olsa da, Kahire’deki yetkililer, Zakaria’nın, Filistinliler söz konusu olduğunda geleceğin ne olacağı konusunda daha az iyimser olduklarını söylüyor.
12 yıl üst üste ülkeye hizmet eden Başbakan Binyamin Netanyahu yönetiminde İsrail-Filistin barış müzakerelerinde çıkmaza girildi. İsrail Batı Şeria’daki varlığını genişletmeye devam etti ve iki devletli çözüm uzak bir ihtimal gibi görünüyor.
Şimdi Bennett görevdeyken, durumun daha iyiye doğru değişmesi pek olası değil. Şahinci görüşleri ile tanınan Yamina partisinin genel başkanının, Yahudiler ve Araplar arasında ihtilaflı bir şehir olan Kudüs konusunda tavizsiz bir yaklaşım sergilemesi bekleniyor.
Ayrıca, şahin destekçi tabanını memnun etmek için İsrail’in yerleşim faaliyetlerine devam etmesi ve Filistinli mahkûmlarla sert bir çizgi izlemesi bekleniyor.
Daha liberal Yair Lapid muhtemelen şahin politikaları dengeleyecektir, ancak Zakaria, muhalif ideolojilere bağlı politikacıların liderliğindeki hükümetin İsrail-Filistin çatışmasını sona erdirmeyeceğini söylüyor. Filistin halkının acılarına da son vermeyecek.
“Bu hükümetin sağ mı sol mu olduğu bile belli değil, sadece Netanyahu’yu görevden almak için kuruldu. Bu yüzden hangi yaklaşımı izleyeceği belli değil ve bence birkaç ay sonra çökecek ve çökecek. İsrail bir kez daha seçime gidecek” dedi.
Ürdün de Kötümser
Ürdün merkezli bir siyasi analist olan Daoud Kuttab, tıpkı Kahire’de olduğu gibi, Ürdün makamlarının yeni hükümetin iki devletli bir çözüme ulaşmak için çaba göstereceğine dair hiçbir yanılsaması olmadığını söylüyor. “Filistin halkına karşı kötü siciliyle tanınan” Bennett’ten de bir beklentileri yok.
Ancak Kuttab, Ürdün’ün sonuca varmadan önce “Bennett’i iş başında” görmek isteyeceğini ve ayrıca İsrail’in Amman ile ilişkilerini geliştirmesi için ona bir şans vermek isteyeceklerini söyledi.
Bu cephede, Bennett’in, Netanyahu’nun görev süresi boyunca düşük bir geri çeken Ürdün ile biraz inişli çıkışlı ilişkileri düzeltmek için ekstra çaba sarf etmesi gerekecek.
Ürdün, İsrail’in Filistin haklarını ihlal etmesi, yerleşim genişletme faaliyetleri ve ülkenin Yahudiler, Müslümanlar ve Hıristiyanlar tarafından kutsal sayılan yerlere ev sahipliği yapan Kudüs’teki eylemleriyle son derece endişeliydi.
Bu hayal kırıklığı birkaç kez patlak verdi. Örneğin 2019’da Amman, 1994’te Ürdün ile imzalanan barış anlaşması kapsamında İsrailli çiftçiler tarafından ekilen iki toprak şeridi olan Tzofar ve Naharaim’i geri talep etmeye karar verdi. Bir yıl sonra, krallık Yahudi devleti ile bağlarını koparmayı düşünüyordu. ilhak planının ortaya çıkması. Ve son zamanlarda, Ürdün makamlarının Netanyahu’nun Ürdün üzerinden Birleşik Arap Emirlikleri’ne uçmasına izin vermeyi reddetmesinin ardından ilişkiler başka bir çatlak verdi.
“Ürdün Kralı Abdallah II – ed. ve hükümet, kendisine olan güven eksikliği ve özellikle Mescid-i Aksa ve Kudüs’teki diğer kutsal yerler hakkında tekrarlanan yalanları nedeniyle Netanyahu’yu yıllarca boykot etti.”
Kuttab, “Yeni hükümet bu bağları düzeltme şansına sahip olacak, ancak yalnızca ciddiyse ve verilen sözleri yerine getirirse.”dedi.
