İçinden çıkılmaz bir noktaya gelen ekonomik krizle boğuşan Lübnan’da parada yaşanan değer kaybı nedeniyle alım gücü ciddi anlamda azaldı. Bu nedenle madeni parayı pazarda bulmak neredeyse imkansız hale geldi. Bunun nedeni de paranın yapıldığı metallerin, paranın alım gücünden daha fazla değere sahip olduğu belirtildi.
Al Şark el Avsat’ta yer alan habere göre ülkede birçok kişi ve organize örgütler, madeni paraları piyasadan topladıktan sonra eritip satmaya başladı.
Bir esnaf, “Kasamızda madeni para zaten bulunmuyor. Pazarda çok az bulunuyor. Kimse benden satmamı istemedi ancak bazıları benden küçük bir parayı madeni para olarak bozdurmamı istedi ve özellikle o paranın da 250’lik olmasını istedi. Daha sonra eritmek amacıyla toplandığını öğrendim” dedi.
Madeni paralar, sadece dükkanlardan toplanmıyor, aynı zamanda bunu sosyal medya üzerinden de hobi adı altında elde ediliyor.
Kimya uzmanı bir araştırmacı, sosyal medya üzerinden paylaştığı videoda, işinden dolayı madeni para ticaretine girmek için teklif aldığını ancak bunun suç olduğunu bildiği nedeniyle reddettiğini belirtti.
‘Yüzde 50 daha azdır’
Lübnan Pazar Araştırmaları Enstitüsü’ndeki ekonomi ve hukuk araştırmacısı Karabid Vikraciyan, böyle girişimlere şaşırmadığını, parasında ciddi değer kaybı yaşanan ülkelerde bunların meydana geldiğini belirterek, durumu şöyle anlattı:
“250’lik madeni paranın ağırlığı 5 gram, bakır, alüminyum ve çinko olmak üzere 3 madenden yapılıyor. Bu paranın resmi döviz kurunun değerine göre 0.16 senttir, ancak paralel piyasada gerçekte 0.02 sente eşittir. Bu da üretim maliyetinden, yani onu oluşturan madenlerin değerinden ve dolayısıyla madenlerin ticari değerinden yaklaşık yüzde 50 azdır.”
Nikel ve çelikten yapılan ve 6 gram ağırlığında olan 500’lük paranın 250’likler kadar popüler olmasa da eritmeden kurtulamıyor.
Madeni paranın eritip ayrıştırma işleminin çok zor bir işlem olmadığını belirten Vikraciyan’a göre, 90’dan sonra piyasaya sürülen her tüm madeni paraların metal değeri alım gücünden daha fazla ve dolar yükselemeye devam ettiği sürece de durum böyle kalmaya devam edecek.
Vikraciyan, Lübnan Merkez Bankası’nın bu sene yüksek maliyet nedeniyle hiç 250 ve 500’lük para üretmediğini ifade ederek, bu durum sadece madeni para için değil aynı zamanda 100lik kağıt para için de geçerli olduğunu söyledi. Vikraciyan, enflasyonum bu şekilde devam etmesi durumda, 100 binlik banknot paranın maliyeti alım gücünü geçeceğini ifade etti.
